Feoxromositoma və paraqanqlioma nədir?
Feoxromositoma və paraqanqlioma hər ikisi, bədənin simpatik və parasimpatik sinir sistemində yer alan və adrenalin (epinefrin) və noradrenalin (norepinefrin) istehsal edən şişlərdir. Bu şişlər nadir hallarda meydana gəlir, lakin onların hər ikisi hormon istehsal edən neoplazmalardır və müxtəlif endokrin sistem xəstəliklərinə səbəb ola bilər.
Feoxromositoma
Feoxromositoma, böyrəküstü vəzi medullasında inkişaf edən və adrenalin və noradrenalin hormonlarını artıq istehsal edən xoşxassəli və ya bədxassəli şişdir. Bu şişlər əsasən böyrəküstü vəzlərin medullasında (iç hissəsində) yerləşir. Feoxromositoma, qan təzyiqinin yüksəlməsinə səbəb olan hipertenziyanın ciddi bir səbəbidir. Əlamətləri arasında ani və yüksək qan təzyiqi, baş ağrısı, tərləmə, ürək döyüntüsü (taxikardia), təşviş və stressə qarşı dözümsüzlük vardır.
Paraqanqlioma
Paraqanqlioma, simpatik və parasimpatik sinir sisteminin müxtəlif hissələrində inkişaf edən hormon istehsal edən şişlərdir. Feoxromositoma böyrəküstü vəzi medullasında inkişaf edərkən, paraqanqliomalar baş və boyun, onurğa sütunu və qarın nahiyəsində yerləşə bilər. Paraqanqlioma da adrenalin və noradrenalin istehsal edir və feoxromositomaya bənzər əlamətlərə səbəb ola bilər, amma bu şişlərin hormon istehsalının intensivliyi daha az ola bilər.
Diaqnoz və müalicə
Həm feoxromositoma, həm də paraqanqlioma diaqnozu üçün qan və sidik testləri (metanefrin və normetanefrin səviyyələri), şəkilli müayinələr (MRT, KT) və biopsiyalar istifadə edilir. Müalicə əsasən cərrahi müdaxilə ilə şişin çıxarılmasını əhatə edir. Feoxromositoma və paraqanqlioma, müalicə edilmədikdə ciddi hipertenziya və digər həyat təhlükəsi yaradan hallara səbəb ola bilər.