Böyrəküstü vəzi xəstəliklərindən olan hiperaldosteronizm-Konn sindromu hansı üsullarla müayinə edilir?
Hiperaldosteronizm – Konn sindromu: müayinə üsulları
Hiperaldosteronizm böyrəküstü vəzinin həddən artıq aldosteron istehsal etməsi nəticəsində olaraq meydana gəlir. Bu vəziyyət, xüsusilə hipertenziya (yüksək qan təzyiqi) və hipokalemiya (aşağı kalium səviyyəsi) ilə əlaqələndirilir. Hiperaldosteronizmin Konn sindromu olaraq tanınan forması adətən böyrəküstü vəzi şişindən (aldosteron istehsal edən adenoma) qaynaqlanır. Hiperaldosteronizmin diaqnozu müxtəlif testlər vasitəsilə qoyulur və hər bir mərhələdə düzgün nəticə əldə etmək üçün sistematik müayinə tələb olunur.
1. Aldosteron-Renin nisbəti (ARR) testi
Hiperaldosteronizmin ilkin müayinə üsulu aldosteron-renin nisbəti (ARR) testidir. Bu test aldosteronun plazmadakı səviyyəsini və renin aktivliyini ölçərək hiperaldosteronizmin olub-olmadığını müəyyən etməyə kömək edir. Normalda aldosteron və renin arasında müəyyən bir tarazlıq mövcuddur. Ancaq hiperaldosteronizm vəziyyətində aldosteron səviyyəsi yüksək, renin səviyyəsi isə aşağı olur. Bu test Konn sindromu və digər adrenal xəstəlikləri fərqləndirmək üçün ilkin mərhələdə istifadə olunur.
2. Yükləmə testləri
Aldosteron səviyyəsinin yüksək olmasının təsdiqlənməsi üçün duz yükləmə testi aparıla bilər. Bu test xəstəyə böyük miqdarda duz verilərək aldosteron səviyyəsinin reaksiyasını ölçmək məqsədini güdür. Normalda duz yüklədikdən sonra aldosteron səviyyəsinin azalması gözlənilir. Lakin hiperaldosteronizmdə bu azalma baş vermir. Bu da testin müsbət nəticə verməsini təmin edir.
3. Adrenal venoz nümunələmə (AVS)
Adrenal venoz nümunələmə testi müayinəsi dəqiqliyi ilə seçilir və Konn sindromunun diaqnozunu təsdiqləmək üçün istifadə edilir. Bu test vasitəsilə hər iki böyrəküstü vəzdən qan nümunələri əldə edilir və hansının daha çox aldosteron ifraz etdiyi müəyyən edilir. Bu, şişin yerini müəyyən etmək və əməliyyat qərarını vermək üçün vacibdir.
4. Görüntülü müayinələr (KT və MRT)
Konn sindromunun diaqnozunda kompüter tomoqrafiyası (KT) və maqnit-rezonans tomoqrafiyası (MRT) görüntülü müayinələrdən istifadə olunur. Bu müayinələr böyrəküstü vəzinin struktural problemlərini və ya adenomanı aşkarlamaq üçün geniş şəkildə tətbiq edilir və şişin ölçüsünü, yerləşməsini və cərrahiyyə müdaxiləsi üçün uyğunluğunu qiymətləndirməyə kömək edir.
5. Plazma Aldosteron testləri
Bundan əlavə, plazma aldosteronunun ölçülməsi də hiperaldosteronizmin təyin edilməsində vacib rol oynayır. Testlər aldosteronun plazmadakı səviyyəsinin yüksək olduğunu göstərərsə, bu, Konn sindromunun əlaməti ola bilər. Aldosteron səviyyəsi yüksək olduqda əlavə testlərin keçirilməsi də zərurətə çevrilir.