Böyrəküstü vəzi xəstəliklərindən olan hiperaldosteronizm-Konn sindromu hansı üsullarla müayinə edilir?
Hiperaldosteronizm – Konn sindromu: müayinə üsulları
Hiperaldosteronizm, böyrəküstü vəzi tərəfindən aşırı aldosteron istehsalının nəticəsi olaraq meydana gəlir. Bu vəziyyət, xüsusilə hipertenziya (yüksək qan təzyiqi) və hipokalemiya (aşağı kalium səviyyələri) ilə əlaqələndirilir. Hiperaldosteronizmin Konn sindromu olaraq da tanınan forması, adətən bir böyrəküstü vəzi şişindən (aldosteron istehsal edən adenoma) qaynaqlanır. Hiperaldosteronizmin diaqnozu müxtəlif testlər vasitəsilə qoyulur və hər bir mərhələdə düzgün nəticə əldə etmək üçün sistematik müayinə tələb olunur.
1. Aldosteron-Renin nisbəti (ARR) testi
Hiperaldosteronizmin ilkin müayinə üsulu aldosteron-renin nisbəti (ARR) testidir. Bu test, aldosteronun plazmadakı səviyyəsini və renin aktivliyini ölçərək hiperaldosteronizmin olub olmadığını müəyyən etməyə kömək edir. Normalda aldosteron və renin arasında müəyyən bir balans mövcuddur. Ancaq hiperaldosteronizm vəziyyətində aldosteron səviyyələri yüksək, renin səviyyələri isə aşağı olur. Bu test, Konn sindromu və digər adrenal xəstəlikləri fərqləndirmək üçün ilkin mərhələdə istifadə olunur.
2. Yükləmə testləri
Aldosteron səviyyələrinin yüksək olmasının təsdiqlənməsi üçün duz yükləmə testi həyata keçirilə bilər. Bu test, xəstəyə böyük miqdarda duz verilərək aldosteron səviyyələrinin reaksiyasını ölçmək məqsədini güdür. Normalda duz yüklədikdən sonra aldosteron səviyyələrinin azalması gözlənilir. Lakin hiperaldosteronizmdə bu azalma baş verməz, bu da testin müsbət nəticə verməsini təmin edir.
3. Adrenal venoz örnəkləmə (AVS)
Adrenal venoz sampinqləmə testi, daha dəqiq bir müayinə üsuludur və Konn sindromunun diaqnozunu təsdiqləmək üçün istifadə edilir. Bu test, hər iki böyrəküstü vəzinin qanını toplayaraq, hansı tərəfin daha çox aldosteron ifraz etdiyini müəyyən etməyə kömək edir. Bu, şişin yerini müəyyən etmək və əməliyyat qərarını vermək üçün vacibdir.
4. Şəkilli müayinələr (KT və MRT)
Konn sindromunun diaqnozunda kompüter tomoqrafiyası (KT) və maqnit-rezonans tomoqrafiyası (MRT) şəkilli müayinələrdən istifadə olunur. Bu müayinələr, böyrəküstü vəzinin struktural problemlərini və ya adenomanın mövcudluğunu göstərmək üçün geniş şəkildə tətbiq edilir. Bu, şişin ölçüsünü, yerləşməsini və cərrahiyyə müdaxiləsi üçün uyğunluğunu qiymətləndirməyə kömək edir.
5. Plazma Aldosteron testləri
Bundan əlavə, plazma aldosteronunun xüsusi ölçülməsi də hiperaldosteronizmin təyin edilməsində vacibdir. Bu testdə, aldosteronun plazmadakı səviyyəsi yüksək olarsa, bu, Konn sindromunun göstəricisi ola bilər. Aldosteron səviyyəsi yüksək olarsa, digər əlavə testlər də daxil edilir.